2

τι είναι η επανάσταση; ένα εκατομμύριο τσιμπήματα μέλισσας, ένα εκατομμύριο αξιοπρέπειες



Η επανάσταση επείγει περισσότερο από ποτέ. Είναι προφανές.

Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να συλλάβουμε την επανάσταση είναι μέσα από τις ρωγμές στην υφή της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Μέσα από την αναγνώριση, δημιουργία, επέκταση, τον πολλαπλασιασμό και τη συμβολή χώρων ή στιγμών άρνησης-και-δημιουργίας, χώρων ή κινημάτων όπου ο κόσμος λέει «ΟΧΙ! ¡Ya basta! Εδώ όχι· εδώ δεν θα υποτάξουμε τις ζωές μας στην κυριαρχία του κεφαλαίου, εδώ θα κάνουμε αυτό που θεωρούμε απαραίτητο ή επιθυμητό!»

Η επανάσταση βρίσκεται απαραίτητα στα διάκενα. Είναι άκρως απίθανο η κατάργηση του καπιταλισμού να συμβεί ταυτόχρονα σε όλο τον κόσμο.

Αυτό το χαρακτηριστικό της επανάστασης έχει, στο παρελθόν, επισκιαστεί από την παράλογη ιδέα ότι κάθε κράτος αποτελούσε τη δική του κοινωνία, αντί να θεωρηθεί πως κάθε κράτος δεν είναι παρά ένα κομμάτι της παγκόσμιας καπιταλιστικής κοινωνίας.

Εάν αποδεχτούμε πως η επανάσταση περιορίζεται στα διάκενα, τότε ποια είναι τα σχετικά διάκενα, ποιοι οι σχετικοί χώροι; Πολλοί επαναστάτες αντιλαμβάνονται το κράτος ως έναν τέτοιο χώρο. Αυτό, ωστόσο, έχει το μειονέκτημα ότι το κράτος είναι μία μορφή οργάνωσης που αναπτύχθηκε για να υποστηρίξει το κεφάλαιο και για να εμποδίζει τον κόσμο από το να προσδιορίζει την ίδια του τη ζωή. Τόσο από την ιστορία του περασμένου αιώνα όσο και από το θεωρητικό συλλογισμό, προκύπτει πως είναι αδύνατο να δημιουργηθεί μία αυτοπροσδιοριζόμενη (ή κομμουνιστική) κοινωνία μέσα από μία μορφή οργάνωσης που έχει σχεδιαστεί για την καταπίεση του αυτοπροσδιορισμού. Η ριζική μεταμόρφωση της κοινωνίας μέσα από το κράτος δεν είναι δυνατή.

Όταν φανταζόμαστε τις ρωγμές στην καπιταλιστική κυριαρχία, είναι προτιμότερο να τις σκεφτόμαστε υπό όρους μη κρατικούς. Αυτές οι ρωγμές υπάρχουν σε πολλές μορφές ανά τον κόσμο. Ίσως είναι εδαφικές: «εδώ, σ’ αυτόν το χώρο (τη ζούγκλα Λακαντόνα στην Τσιάπας, ένα εργοστάσιο υπό κατάληψη ή ένα εναλλακτικό καφέ) δεν θα δεχτούμε τη λογική του κεφαλαίου· εδώ θα δημιουργήσουμε άλλες κοινωνικές σχέσεις». Ίσως υπάρχουν και ρωγμές στο χρόνο: «εδώ, σ’ αυτό το δρώμενο, όσο βρισκόμαστε μαζί, θα κάνουμε τα πράγματα με τρόπο διαφορετικό, θ’ ανοίξουμε παράθυρα προς έναν άλλο κόσμο». Ή ίσως σχετίζονται με συγκεκριμένες δραστηριότητες ή πόρους: «στο ζήτημα του νερού ή του software ή της εκπαίδευσης, θ’ αγωνιστούμε για να αποκλείσουμε την κυριαρχία του χρήματος και του κεφαλαίου, αυτές οι δραστηριότητες πρέπει να υπάγονται σε μία διαφορετική λογική.

Ο θάνατος του καπιταλισμού δεν θα είναι το αποτέλεσμα μιας μαχαιριάς στην καρδιά, θα προκύψει από ένα εκατομμύριο τσιμπήματα μέλισσας. Αυτά τα τσιμπήματα είμαστε εμείς.

Το ένα εκατομμύριο τσιμπήματα είναι ένα εκατομμύριο αξιοπρέπειες. Οι χώροι ή οι στιγμές της άρνησής μας είναι στιγμές δημιουργίας, στιγμές κατά τις οποίες κάνουμε αυτό που θεωρούμε απαραίτητο ή επιθυμητό. Χειραφετούμε την εξουσία-για μας από την εξουσία-επί που την κρατάει δέσμια. Καθώς καταστρέφουμε την καπιταλιστική κοινωνικότητα (επειδή εκείνη μας καταστρέφει), δημιουργούμε μία άλλη κοινωνικότητα που βασίζεται στο συλλογικό προσδιορισμό του πράττειν μας. Η απελευθέρωση-και-δημιουργία της εξουσίας μας-για, αποτελεί τον πυρήνα της κομμουνιστικής επανάστασης. Είναι, επίσης, απαραίτητη ως μέσο για την αντιμετώπιση της απειλής της υλικής φτώχειας: με αυτήν ανταμείβεται η αξιοπρέπεια σε μία κοινωνία που βασίζεται στην άρνηση της αξιοπρέπειας.

Οι αξιοπρέπειές μας είναι πέτρες που διαπερνούν το κρύσταλλο της καπιταλιστικής κυριαρχίας. Δημιουργούν τρύπες, αλλά όχι μόνο· δημιουργούν ρωγμές που εξαπλώνονται. Η κίνηση είναι ουσιώδης. Το κεφάλαιο προσπαθεί συνεχώς να γεμίσει τις ρωγμές, να απορροφήσει εκ νέου τις εξεγέρσεις μας· η εξέγερσή μας, για να παραμείνει ζωντανή, πρέπει να κινείται πιο γρήγορα από το κεφάλαιο. Ένας αυτόνομος χώρος που δεν εξαπλώνεται, που δεν μετατρέπεται σε ρωγμή, διατρέχει τον κίνδυνο να μεταμορφωθεί στο αντίθετό του, σε έναν θεσμό.

Ο καπιταλισμός είναι γεμάτος ρωγμές, μικρές (η επαναστατικότητα που βρίσκεται μέσα σε όλους μας ή μία ομάδα ανθρώπων που ενώνεται για να δημιουργήσει έναν αντικαπιταλιστικό χώρο) και μεγάλες (η ζούγκλα Λακαντόνα, το κίνημα στη Βολιβία, οι αναταραχές και οι αρνήσεις στη Γαλλία). Κάποιες φορές είναι τόσο μικρές ή τόσο φαινομενικά «απολιτικές» που δεν τις αναγνωρίζουμε. Η επανάσταση ξεκινά με την αναγνώριση των ρωγμών που ήδη υπάρχουν, και αναπτύσσεται με τη δημιουργία, την εξάπλωση, τον πολλαπλασιασμό και τη συμβολή νέων ρωγμών. Η συμβολή εξαρτάται περισσότερο από ωστικά κύματα και αντηχήσεις, παρά από επίσημες οργανωτικές δομές.

Η επανάσταση μέσα από ρωγμές είναι επανάσταση εδώ και τώρα. Η μαχαιριά στην καρδιά χρειάζεται προετοιμασία, βρίσκεται πάντα στο μέλλον. Τα εκατομμύρια τσιμπήματα μέλισσας, οι εκατομμύρια αξιοπρέπειες υπάρχουν εδώ και τώρα. Το ζήτημα δεν είναι πώς θα χτίσουμε το κίνημα για το μέλλον, αλλά πώς θα σπάσουμε τις καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις εδώ και τώρα. Ρήξη, άρνηση-και-δημιουργία εδώ και τώρα: αυτή είναι η πρόκληση της επανάστασης.

Η παλιά έννοια της επανάστασης βρίσκεται σε κρίση επειδή σε κρίση βρίσκεται και η βάση της, η αφηρημένη ή αλλοτριωμένη εργασία. Η παλιά έννοια ήταν η επαναστατική θεωρία του εργατικού κινήματος, του αγώνα της αμειβόμενης εργασίας (ή της αφηρημένης εργασίας) ενάντια στο κεφάλαιο.

Ο αγώνας του ήταν περιορισμένος γιατί η αμειβόμενη εργασία είναι το συμπλήρωμα του κεφαλαίου και όχι η άρνησή του. Η κρίση του εργατικού κινήματος (και της ίδιας της αμειβόμενης εργασίας) οδηγεί σ’ ένα βαθύτερο επίπεδο ταξικής πάλης: στην πάλη του πράττειν ενάντια στην αμειβόμενη εργασία (και, επομένως, ενάντια στο κεφάλαιο). Αυτή η νέα και βαθύτερη ταξική πάλη είναι που αναζητά έναν τρόπο να πορευθεί, πρακτικά και θεωρητικά. Είμαστε η κρίση της αφηρημένης εργασίας, η κρίση της αμειβόμενης εργασίας, είμαστε η εξέγερση του πράττειν ενάντια στον αλλότριο προσδιορισμό, είμαστε η ώθηση του πράττειν προς τον αυτοπροσδιορισμό. Είμαστε, με άλλα λόγια, η υπερχείλιση της δημιουργικότητας από τα δεσμά της εργασίας. Είμαστε, ταυτόχρονα, η απάντηση και η ερώτηση μιας νέας ταξικής πάλης· στη σωστή σειρά: πρώτα η απάντηση και ύστερα η ερώτηση.

Οι δυσκολίες αυτής της προσέγγισης είναι εμφανείς: αυτό το σημείο μπορεί να αφεθεί με ασφάλεια στον αναγνώστη. Ωστόσο, δεν βλέπω άλλο τρόπο. Το να παραιτηθούμε από την επανάσταση δεν αποτελεί επιλογή.

Ρωτώντας περπατάμε.

(το κείμενο το βρήκα εδώ)
4

ζωή


 
μια εικόνα
έτσι δίχως λόγια
ίσα για να τσιγκλίσει τη μνήμη 
της αιτίας και του τρόπου

(φωτο: δελφίνι έμβρυο στην κοιλιά της μαμάς του)
11

τηλεγραφικά

Το κέντρο της Αθήνας αλλάζει. Στοπ.  Το "σκούρο" φεύγει. Στοπ. 

"Πράσινο" περιπατητικό και "μπλέ" μηχανοκίνητο βάζει χρώμα στην άχρωμη ζωή των πολιτών. Στοπ. Θα γίνουμε παράδεισος. Στοπ.


Αποτελέσματα εγγυημένα. Στοπ. Πείρα και στελέχωση από έμπειρο προσωπικό και συνεργάτες. Στοπ.


 Συνέπεια κι εμπειρία συντονιστή. Στοπ;;;;;



(απαραίτητη διευκρίνηση:  αν ξημερώσει και λείπει η Ακρόπολη - ξηγημένοι - δεν την έφαγα εγώ, αλλού ψάχτε να την βρείτε)
3

εξομολόγηση

Είμαι άνθρωπος.  Δίχως το "α" κεφαλαίο.  Δίχως να εκπληρώνω την ετυμολογία της λέξης. Έτσι απλά. Γιατί κάπως πρέπει να προσδιοριστώ για να υπάρξω.  Ανάγκη βέβαια που πάλι προκύπτει απ' το γεγονός ότι ανήκω στο συγκεκριμένο είδος.

Δεν ξέρω γιατί γεννήθηκα έτσι, ούτε και γιατί δεν είμαι κάτι άλλο.
Βρέθηκα σ' ένα σώμα - έτσι έμαθα να το λέω - που καθώς δεν ήταν μόνο του, έπρεπε κάπου να οριοθετήσει τόπο.
Βρέθηκα να νιώθω και να σκέφτομαι, όλο και περισσότερα όσο περνούσε ο χρόνος.  Και πάλι έπρεπε να βρω τον τόπο μου ανάμεσα στους άλλους. 

Αυτό τότε μου το είπαν "κοινωνία".
Και τον τρόπο που το φως ανάσταινε στο γύρω μου τα χρώματα - τα μέσα και τα έξω από τα μάτια μου - μου τον είπανε "πατρίδα".

Δίχως να καταλάβω κι ούτε στ' αλήθεια να θυμάμαι, το πότε, το πως και το γιατί, έμαθα πως ο νόμος είναι αυτό που θα χάραζε τα όρια στο πως υπάρχω.  Πολλές ήταν οι φορές που αυτό δεν το κατάλαβα. Είτε γιατί οι εξηγήσεις που μου δώσανε δεν ήτανε κατανοητές, είτε γιατί αυτό που ένιωθα να με τραβά απ' το μανίκι δεν χώραγε σ' αυτούς.
Και τότε έμαθα το τι σημαίνει τιμωρία.
Στο σώμα αρχικά, καθώς αυτό ήταν το πιο χειροπιαστό μου σύνορο. Και στο ότι ένιωθα έπειτα.

Και τότε ήταν - πάλι χωρίς να το πολυκαταλάβω - που άρχισε το δίκιο να με απασχολεί.  Κι εκεί ήταν που  μάλλον την έχασα την μπάλα. Οι άνθρωποι - αυτούς που αναγνώριζα σαν όμοιούς μου δηλαδή - ξεκίνησαν να με πολιορκούν.  Γιατί το μόνο δίκιο που εκάτεχα δεν ήταν άλλο παρά τ' ότι γεννήθηκα. Άνθρωπος ανάμεσα σ' ανθρώπους.

Κι έπειτα ήρθε ο χρόνος. Μέτρο του είδους μου κι αυτό.
Και έχασα και την έκπληξη. Αλλά και τη χαρά. 
Και ξέχασα.
Πως "κοινωνία" δεν είναι παρά ο τόπος ο δικός μου - όσος κι αν είναι - που χώρεσα το νου μου και το σώμα μου, αλλά και την ψυχή μου.

Και ήταν τότε που έμαθα ότι με την ψυχή μου παίζουν.  Δεν ξέρω ποιοι, δεν ξέρω πως. Αν το κατείχα θα με έγραφα σαν άνθρωπο με το "α" κεφαλαίο.  Δεν το 'χω καταφέρει.

Ξέρω μονάχα πως το δίκιο που στα χέρια μου κρατώ είναι το ότι γεννήθηκα.  Ούτε πιο λίγο ούτε και πιο πολύ απ' τους υπόλοιπους.  Με σκέψη και ψυχή.

Δεν ξέρω, ούτε ποιος νόμος ούτε ποιο δίκιο μπορεί να με χωρέσει.  Ξέρω όμως ότι πρέπει την κούτρα μου να ξύσω και να θυμηθώ... γιατί αφέθηκα εδώ.  Κι αν πράγματι με πονάει το "α" εκείνο, στη λέξη άνθρωπος, από μικρό να το αλλάξω σε μεγάλο.

Τις μάχες με μάθαν να μισώ, ίσως για να ξεχάσω.... πως κι η ανάσα δεν είναι άλλο παρά αυτό.
Και η χαρά το ίδιο....
0

οι ρήτορες

"...πότε θα βγει να σκούξει κάποιος...
αυτός ο κόσμος είναι σάπιος" 
                                              (Ν. Γκάτσος)



υγ: σα σήμερα το 1991 πέθανε ο Νίκος Γκάτσος
6

τι θα γίνω όταν μεγαλώσω

ούτε ξεκίνησα ούτε είμαι και πολύ διαφορετικό από σας
σπόρος κι αγκαλιά είμαι




και τσουπ!  να 'μαι και ξετρύπωσα

σα μεγαλώσω θα γίνω μαρουλάκι, νομίζω μου πάει περισσότερο στην ψυχοσύνθεσή μου


εγώ πάλι για μπρόκολο με κόβω, είναι θέμα παραστήματος


όσο για μένα, μπορεί τώρα μικρούλα να είμαι και να με κοροϊδεύεται, αλλά δεν θα πιστεύετε στα μάτια σας σαν γίνω τσαχπίνα κατακόκκινη ντομάτα


κι εγώ όσο κι αν δε με πιάνει το μάτι σας θα γίνω ένα κολοκύθι να..... με το συμπάθιο

5

μεσημεριανό διάλειμμα

Εξάρχεια. Μεσημέρι.
- "Μέχρι δίπλα πετάγομαι κι επιστρέφω αμέσως"

Αυτό το "δίπλα" όμως πόσο μακρινό είναι,
κι αυτό το "αμέσως" πόσο  χρόνο στ' αλήθεια κρύβει
σε κανέναν ποτέ δε θα το μαρτυρήσω...




 



...και πράγματι δίπλα πετάχτηκα, κι αμέσως γύρισα.

Ούτε που κατάλαβε κανείς ότι έλειψα από το γραφείο...

3

α... ρε Θανάση





πως αλήθεια αποχαιρετάς ένα παιδί;
την αθωότητα και την καθαρότητα που κόβει σα μαχαίρι;

τόσα αντίο μαζεμένα...
φυραίνει της ψυχής μας η κλωστή

α... ρε Θανάση...
4

η Βιολέτα - Λέτα και η Παπαρούνα - Ρούνα (επανάληψις, μέρα που 'ναι)



(άμα κάνεις κλικ μπορεί και να διαβάσεις)



Back to Top